Mục lục
“Hôn nhân cận huyết” trong thế giới AI
Trong một ngôi làng nơi ai cũng kết hôn với người quen biết, thậm chí là bà con gần, những đám cưới diễn ra liên tiếp, rình rang và đầy hy vọng. Ai cũng tin rằng việc “giữ gen trong họ” sẽ tạo ra những thế hệ ưu tú hơn. Nhưng ít ai chịu nhìn thẳng vào câu hỏi: liệu sự lặp lại đó đang tạo ra sức mạnh, hay chỉ đang âm thầm tích tụ rủi ro?
Thế giới AI hôm nay cũng đang bước vào một cuộc “hôn nhân cận huyết” như vậy.
Mười công ty AI – bao gồm OpenAI, Anthropic và xAI – trong vòng 12 tháng đã được định giá gần 1.000 tỷ USD, dù phần lớn vẫn đang thua lỗ. Dòng vốn khổng lồ luân chuyển trong một nhóm nhỏ những cái tên quen thuộc, các quỹ đầu tư lớn “gả vốn” cho những startup cũng do chính cộng đồng công nghệ ấy sinh ra, đào tạo và nuôi dưỡng.
Giống như những cuộc hôn nhân trong cùng một dòng họ, tiền – nhân tài – ý tưởng cứ quay vòng trong một hệ sinh thái khép kín.
Khi lạc quan thay thế cho kiểm chứng
Các nhà đầu tư tin rằng AI sẽ sinh ra những “đứa con thiên tài”, mở ra các thị trường trị giá hàng nghìn tỷ USD. Nhưng cho đến nay, nhiều kỳ vọng vẫn chưa được chứng minh bằng hiệu quả kinh tế thực tế.
Năm nay, các quỹ đầu tư mạo hiểm Mỹ đã rót 161 tỷ USD vào AI – chiếm gần 2/3 tổng vốn đầu tư. Phần lớn số tiền này tập trung vào khoảng 10 công ty, nơi những người sáng lập, nhà đầu tư và đối tác công nghệ thường xuyên trùng lặp.
Một nhà đầu tư ví von: “Chúng ta đang cư xử như thể đứa trẻ nào sinh ra từ cuộc hôn nhân này cũng là thiên tài. Nhưng lịch sử cho thấy điều đó hiếm khi đúng.”
Định giá phình to như kỳ vọng huyết thống
Nhiều startup chỉ đạt khoảng 5 triệu USD doanh thu hằng năm, nhưng được định giá hơn 500 triệu USD – mức gấp 100 lần doanh thu. Ngay cả trong thời kỳ lãi suất bằng 0, con số này cũng từng bị xem là cực đoan.
Việc cả thị trường cùng tin vào một câu chuyện, cùng sử dụng một logic, cùng đặt cược vào một kết cục đẹp đẽ khiến hệ sinh thái AI giống như một gia đình tự thuyết phục mình rằng không có gen xấu.
Cái giá của sự khép kín
Marc Benioff, CEO Salesforce, thẳng thắn thừa nhận: khoảng 1.000 tỷ USD đầu tư vào AI có thể sẽ bị lãng phí. Nhưng đó là cái giá mà ngành công nghệ chấp nhận trả, với hy vọng một vài “đứa trẻ khỏe mạnh” sẽ sống sót và thống trị thế giới.
Tuy nhiên, cũng giống như hôn nhân cận huyết, cái nguy hiểm không nằm ở một cá nhân thất bại, mà ở nguy cơ sụp đổ dây chuyền. Khi OpenAI hay một tên tuổi lớn vấp ngã, các công ty chip, nhà cung cấp hạ tầng và thậm chí cả thị trường chứng khoán có thể cùng chịu ảnh hưởng.
Tất cả hoặc không gì cả
Sebastian Mallaby đã tóm lược tâm lý chung của giới đầu tư AI bằng một câu lạnh lùng:
“Nếu chúng ta đạt được AGI, tất cả sẽ xứng đáng. Nếu không, mọi thứ đều vô nghĩa.”
Đó chính là logic của những cuộc hôn nhân cận huyết: đặt cược tất cả vào một dòng máu, với niềm tin rằng nó sẽ sinh ra điều phi thường – dù lịch sử đã nhiều lần cảnh báo điều ngược lại.
xem thêm: cho thuê máy văn phòng
xen thêm tin tức
